Teknologio kaj Lingvo-Profesiuloj

En la mondo kie danko al la teknologio, personoj kiuj parolas malsamajn lingvojn estas pli interligita, lingvo-profesiuloj havas tre gravan rolon. 

Dum la lasta jaro, en eventoj en kiuj lingvo-profesiuloj partoprenis, unu el la ripetiĝantaj temoj estis la antaŭenigo de teknologio aplikita al la lingvoj. La topiko estas tre grava ĉar multaj personoj pensas ke la laboro farita de miaj kolegoj povus esti tre baldaŭ farita de maŝinoj.  

Pli personoj uzas programojn troviĝita en la interreto nomita Maŝintradukadoj por trovi la signifon de fremdaj vortoj, frazoj kaj plena tekstoj ankaŭ. Eble la plej populara programo estas Google translate, Pli ol 100 lingvoj estas uzitaj faranta imponan lingvo kombinaĵo. Sed ekzistas aliaj maŝintradukadoj kaj ĉiufoje ili estas pli potenca kaj pli precizaj en iliaj produktado. Ĉu ĝi signifas ke ĉi tiuj estas la lastaj tagoj, kiam ni rigardas por profesiaj tradukservoj?

Hodiaŭ, vi povas aliri kelkaj apoj por lerni novajn lingvojn sen instruisto, kaj sen iri al la lernejo. Kaj kelkaj el tiuj apoj estas senpagaj. Ĉi-tio estas la fino de la profesio de lingvo-instruistoj?

 Video liberigita de Waverly labs pri ĝia produkto "The pilot" (la piloto) disvastigis. Du personoj parolas iliaj propraj lingvoj kaj ĝi estas tradukita al la lingvo de la aŭskultanto.  Ĝi vere rompas la lingvaj baroj. Ĉu ĝi estas malbona sciigo por profesiaj Interpretistoj? 

Traduko, Interpreto kaj instruado de lingvoj estas la 3 profesioj kun lingvoj, en kiuj mi havas sperton. Ili ĉiuj estas nun influita de la teknologio progreson. La revuo Sprachcaffe en la franca prezentas kelkajn interesajn videoj pri kiel la teknologio nun rompas la lingvaj baroj. 

La uzo de teknologio por tradukado estas tre disvastigita. Estas novaj iloj havebla kiu estas pli rapida, pli preciza, povas labori en Multe da lingvoj je la sama tempo kaj tre ofte povas esti uzita senpage. Kelkaj firmaoj nun uzas tiujn ilojn por traduki la informojn en pluraj lingvoj pri la produkto ke ili reklamas. Eble unu el la ekzemploj de la plej antaŭenigita Teknologio (Laŭ mia opinio) povas esti vidita en “Word Lens” (Vortlenso), traduko apo de “Quest visual” kiu povas esti uzata por saĝtelefono kiu skanas mesaĝon en fremda lingvo,  tradukas kaj aperigas ĝin en alia lingvo. Ĉi-tio estas ideala por eksterlandaj vizitantoj al lando por kompreni la malsamaj signoj sur stratoj kaj ŝoseoj.

Sed la maŝintradukadoj havas malavantaĝojn ankaŭ. La plej grava estas la precizeco de la traduko al la cela lingvo. La eraroj en la traduko estas plejparte pro malakordoj en la signifo de la plena teksto, pro la maniero ili laboras, plejparte ili tradukas vorto laŭ vorto. Maŝinoj ne estas preta por labori kun la kunteksto kaj emas malsukcesi kiam ekzistas kulturaj faktoroj implikitaj kiel propraj nomoj, idiomaĵoj, okazaĵoj kiuj ekzistas en unu el la kulturoj sed ne en la alia. Kiam oni tradukas de la angla al alia lingvo, kie genro estas grava aŭ io kiel la formo de la dua persono (En la angla ni uzas "you", sed ne diru pri la hispana, kie ni povas diri "tu", "usted", "vos", "ustedes", "vosotros";) ni ĉiam bezonas korekti kaj fari bonan revizion. Se vi devas sendi mesaĝon en Semida lingvo kiel la araba aŭ la hebrea, kie la genro estas grava, eĉ por la verboj ke ni uzas, se ĉi tiu mesaĝo estas por virinoj, mi sugestus ke vi pli bone demandi al parolanto de la lingvo, ĉar preskaŭ neniam vi ricevos precizan frazon de Maŝintradukado.

Antaŭ ne longe mi poŝtis mallongan mesaĝon en la persa en mia Facebook-konto. Mia patro vidis tion, kaj li volis scii, kion mi skribis. Amiko de li rekomendis la uzon de Maŝintradukado. Li provis, sed la rezultoj ne helpis lin kompreni kion mi skribis. Li diris min pri ĝi, kaj dum li estis rakontanta al mi, kion li faris por kompreni mian mesaĝon, mi elprovis per mi mem kun MT por vidi kiaj tradukoj mi povas akiri en la angla kaj la hispana de la persa lingvo. Sed la MT ne estis kapabla provizi preciza traduko, eĉ ne proksima. Kelkaj punktoj mi rimarkis estis ke en mia mesaĝo, mi uzis dato de la persa kalendaro; la MT donis al mi dato en februaro, sed la dato en la cela lingvo ne estis preciza. La MT malsukcesis identigi la nomon de la festo, ke mi menciis en mia mesaĝo.   

Alia malavantaĝo ke ne multaj personoj mencias estas rilataj kun konfidenco. Profesiaj tradukistoj devas subskribi konfidencan interkonsenton por protekti la informon kontraŭ malpermesita malkaŝo, precipe la datumoj implikita en la traduko. MT uzas rimedojn de la Interreto kiel Memoroj kaj kontrolado de tekstoj por fari korektojn. Sed ni ne scias se iloj sendas privatajn informojn por esti stokitaj en la nubkomputado kie la profesiuloj havas neniun kontrolon. Ni jam ne parolas pri retpirateco, sekureca malpermeso, sendi sciigoj per retpoŝto al la malĝusta ricevanto.

Maŝintradukadoj ne estas havebla en ĉiuj la lingvoj. Vi povas trovi iloj en la plej uzataj lingvoj en la mondo en ĉiu areo, sed foje, por labori kun la minoritataj lingvoj tio signifas labori uzanta la malnova ekzistanta iloj, eble retvortaroj. Vi povas legi plu en mia artikolo pri indiĝenaj lingvoj enInterreto. En Ferooj, lokaj loĝantaroj ĉagreniĝitaj post la manko de intereso de gravaj firmaoj kiu provizas ilojn surreta por krei propran MT por ilia lingvo, ili decidis krei sian propran traduko servo surreta kun la kunlaboro de lokaj personoj. Vi povas legi ĉi tiu artikolo de la BBC  kaj vi povas legi ilia retpaĝo se vi deziras aŭskulti frazoj en la Feroa 

Malgraŭ la malavantaĝoj de tiuj iloj, ne ĉiuj profesiaj tradukistoj malamas ilin, sed inkluzivas ilin en ilia laboro. Komputilizitaj Tradukadoj kaj Maŝintradukadoj estas uzita por plibonigi la kvaliton, efikecon kaj konsistencon en iliajn tradukojn kaj samtempe tradukistoj dediĉas pli da tempo por provlegado kaj redaktado.   

Teknologio por interpretado ĝi estas ankaŭ antaŭeniranta. Mi menciis antaŭe the pilot de Waverly labs. Ĉar ili aliras la saman tradukilon sur la Interreto, iliaj avantaĝoj kaj malavantaĝoj emas esti la sama. Unu afero ke ili estas aldonita estas voĉrekono kaj filtrilo por minimumigi la efikon de eksteraj bruoj. Sed ili ne povas labori se tie ne havas Interreton. En Israelagazeto mi trovis ĉi tiu video de ili ke estas portebla tradukisto, kiu ankaŭ povas labori sen Interreto. Ĝi subtenas la angla, la Japana, la hispana, kaj la Mandarena, sed ĝia uzo estas limigita al vojaĝoj. Pli da Informo pri tiu ilo povas esti trovita en sia retpaĝo.

Okazaj vizitoj ne estas la sola uzo por tiu portebla tradukistoj. En artikolo en la hispana ĵurnalo "El País" ili mencias ke pli ol 200 aparatoj fabrikita de Travis Translator estis donacita al UN-programo dediĉita al plibonigi aliron al baza edukado nomita Open Learning Exchange (Malferma Lernado Interŝanĝo) kaj Movement on the Ground  (Movado sur la Tero), organizo kiu subtenas al rifuĝintoj. Nun, NRO povas uzi tiujn ilojn en krizoj kiam ne sufiĉe da interpretistoj estas disponeblaj.    

Kiam mi skribis pri la teknologio uzita por lerni lingvojn, mi pensis pri la uzo de apoj kun multoblaj rimedoj enreta ke faros ebla la procezo de lernado de novaj lingvoj, sen iri al la lernejo aŭ interrilati kun instruisto. Sed kiam mi legis iuj italaj revuoj en la interreto, mi trovis tiu artikolo en kie ili parolas pri projekto financita de la EU por krei roboton por instrui duan lingvon al infanoj. Laŭ ĉi tiu artikolo, roboton kun artefarita inteligenteco helpos infanojn de Britio, Germanio, Nederlando kaj Turkio por lerni duan lingvon. Infanoj kiuj parolas la germana aŭ la nederlanda ricevos instruo en la angla kaj tiuj, kiuj parolas turka estos instruata la germana aŭ nederlanda. Pli pri ĉi tiu projekto en http://www.l2tor.eu/

Sed tiu ideo ne estis uzita unue en Eŭropo. En artikoloj de 2010, kiun mi trovis, estas skribita pri la uzo de robotoj en Sud-Koreio por instrui laanglan en klasĉambro. Similaj spertoj ekzistas en Japanio. Hodiaŭ novaj progresoj permesas pli da aŭtonomio al Robotoj instruistoj sed specialaj programoj permesos la roboto por lerni kiuj strategioj pli plaĉos al la studentoj kaj ĉu ili estas enua aŭ laca. Vi povas vidi kelkajn videojn pri la robotoj .   

Ekzistas planoj por uzi robotojn por instrui lingvojn al la infanoj kaj instrui al la rifuĝintoj. Kelkaj esploristoj sugestas ke la uzo de robotoj povas esti utila al infanoj kaj minacataj personoj, kiuj emas esti malpli timema, kiam ili interagas kun maŝinoj. Robotoj havas aliajn avantaĝojn kiel la uzo de aliaj teknologioj kaj metodoj por apogi la procezo de lernado, ili ne ricevas salajro, ili ne laciĝas kaj ili ja ne perdas la paciencon.  Robotoj povas esti valida alternativo kiam ni ne estas sufiĉe da profesiaj instruistoj. Sed ili estas ne por anstataŭigi instruistoj, nek ili estas irantaj preni la lokon de lingvo-instruisto. Robotoj ne povas repliki la homaj kvalitoj necesaj por tiu ĉi laboro. Ili esperas ke la robotoj provizos subtenon al klasĉambroj kaj havos pli da graveco en baza lingvo-kursoj. Sed por tiuj, kiuj studos la lingvon ĉe pli progresinta nivelo, ili postulos havi pli da kontakto kun instruistoj kaj fakuloj.

Lingvo lernanta apoj alportis pionira maniero por lerni lingvojn. Ili povas esti facile alirita de tekokomputiloj kaj saĝtelefonoj, studentoj povas lerni je ilia propra rapido, kaj ili povas preni siajn lecionojn ĉe ajna tempo. Ĝi estas ebla por spuri progreson kaj uzi malsamajn teknologiojn por lerni. Kelkaj el ili enligas vin babili kun denaskaj parolantoj de la lingvo kiun vi lernas. Vi povas vidi liston de apoj kaj kiel ili faras iliaj laboroj.

Sed la apoj ne estas perfektaj. Ili povas esti tre bona por lerni lingvon, precipe iliaj gramatikoj kaj legi kaj verki mallongajn frazojn. Sed ne ekzistas tiel multe da oportuneco por evoluigi la  kapablo por parolo. Kvankam ili inkluzivas videoj por helpi plibonigi la kapablojn por aŭskulti, ili ne povas provizi pli da ŝancoj por plibonigi. Alimaniere, tiuj apoj estas tre senpersona. La Plimulto de la apoj bezonas interretan konekton por labori bone.

Laŭ mia opinio, la antaŭenigo de teknologio havos influon sur la laboro farita de la lingvo profesiuloj. Tamen ili ne estas signifita por anstataŭigi personoj, sed por helpi ilin plibonigi siajn verkojn. Apoj kaj robotoj ne povas adaptiĝi al la kompleksaj situacioj kiuj ĉirkaŭas modernaj lingvoj kaj komunikado. Mi ne pensas ke komputiloj fariĝos fakulaj tradukoj de poemoj, literaturo aŭ la plena gamo de idiomaĵoj, sed mi jam pensas ke ili provizos novaj solvoj kiuj helpos tiujn kiuj elfariĝas tiu laboro. En aliflanke, novaj teknologioj nur estas haveblaj por tre malmultaj lingvoj, kutime la plej uzata en la malsamaj merkatoj. Miaj geamikoj, kiuj laboras kun minoritataj lingvoj, ankoraŭ ili devas uzi tiuj malnovaj metodoj...

Sed ekzistas aliaj ŝancoj kie teknologio povas helpi.  Ni donas ekzemplon: ekzistas tre efikaj programoj, kiuj aŭtomate kontrolas la ortografion kaj gramatikon de iu ajn skribita teksto kaj tio helpas al la tradukiston por ŝpari tempon kaj por skribi tekston de tre bona kvalito en la cela lingvo, santempe la tradukistoj fokusiĝas sur la fina rezulto. Persone, kiam mi skribas tekstojn uzante malsamaj lingvoj en la sama teksto, kiel la hispana, angla kaj franca, mi spertis kiel tiuj programoj povas rekoni la lingvo, ke mi uzas, montru al mi mian propran erarojn kaj proponas korektojn (Bedaŭrinde tiu servo ne estas disponebla kiam mi uzas Esperanton).

Alia tre grava diferenco inter maŝinoj kaj lingvo-profesiuloj estas ke maŝinoj sekvas instrukciojn kiujn estas inkluditaj en ilia fontprogramo, dum lingvo-profesiuloj sekvas io tre grava en ĉi tiu profesio kaj estas kodo de etiko. Pro tiuj etikaj normoj, lingvo-profesiuloj respektas al siaj klientoj, respektas iliajn rajton al privateco kaj konfidenco, subteni senpartieco kaj malakceptas entrepreni taskoj por kiuj ili ne estas kvalifikita.  

Ĝi estas dirita ke lingvaj profesiuloj ne malmoderniĝos, sed ili adoptos novajn teknologiojn por plibonigi sian laboron. Mi diras ke la Lingvo profesiuloj kiuj adoptas la teknologio kaj havas fortan laboran etikon, iliaj nomoj ne estos forigita de niaj negocoj dosierujoj.